Naamgeving en Geschiedenis
De botanische naam Viola odorata betekent letterlijk “welriekend viooltje”. De naam verwijst naar de kenmerkende, zoete geur van de bloemen. In de volksmond wordt het ook wel maarts viooltje genoemd, vanwege de vroege bloei in maart. In de oudheid stond het plantje symbool voor nederigheid en kuisheid. De oude Grieken beschouwden het als een heilige bloem van Aphrodite, de godin van de liefde en gebruikten het in liefdesdrankjes. In de middeleeuwen werd het viooltje toegepast bij hoofdpijn en melancholie. Het werd ook vaak in kloostertuinen gekweekt als geneeskrachtige plant.
Cultuur
Het maarts viooltje komt van nature voor in Europa en West-Azië en is later verspreid naar Noord-Amerika. Het werd traditioneel gekweekt in kloostertuinen, parken en siertuinen. In Frankrijk werd de geurige bloem gebruikt in parfumerie en likeuren. Ook in de Engelse cottage-tuinen werd het viooltje geliefd als geurend bodembedekker.
Kenmerken en Eigenschappen
Plaats: Halfschaduw tot schaduw, op vochtige, humusrijke grond. Vaak aan bosranden of in loofbossen.
Hoogte: 5–15 cm; overblijvend kruid.
Bloei: Februari – april.
Kleur: Diep violetblauw tot paars, soms wit.
Bloem: 5-tallige bloemen met een kenmerkend spoor. Sterk geurend.
Stengel: Kort; bloemen en bladeren ontspringen aan de wortelrozet.
Blad: Hartvormig, donkergroen, gegolfde bladrand.
Wortel: Wortelstok met uitlopers.
Waardplant: Aantrekkelijk voor bijen en vroege vlinders zoals de kleine vos.
Let op!
Hoewel het maarts viooltje eetbaar is, kan het bij overmatig gebruik misselijkheid veroorzaken. Verwarring met andere, niet-geurende soorten Viola is mogelijk, maar deze zijn doorgaans niet giftig. Het is belangrijk om bij wildpluk zeker te zijn van determinatie.
Signatuur & Astrologie
De zachte geur, de lage groei en het nederige voorkomen wijzen op een harmoniserende werking op hart en zenuwstelsel. Culpeper beschreef het viooltje als horend bij het teken Stier en onder invloed van Venus. De geurige bloemen symboliseren liefde, zachtheid en troost. De hartvormige bladeren onderstrepen een verbinding met het hartchakra, terwijl de vroege bloei duidt op hernieuwde levenskracht.
Volgens de signatuurleer werkt het viooltje op het zenuwstelsel (bloem), het hart (blad) en de lymfe en huid (wortel en slijmstoffen). De geur heeft een subtiele werking op emoties en helpt bij het verwerken van verdriet.
Typologie
Het Maarts Viooltje is een plantje dat past bij gevoelige, introverte types die hun emoties moeilijk uiten. Deze mensen houden zich vaak sterk voor de buitenwereld, maar dragen een stil verdriet of innerlijke onrust met zich mee. Het viooltje helpt hen om zachter te worden voor zichzelf, emoties toe te laten en los te laten.
Moderne Fytotherapie
Het maarts viooltje wordt tegenwoordig vooral gebruikt bij:
- Luchtwegklachten: hoest, bronchitis, slijmoplossend.
- Huidproblemen: eczeem, jeuk, ontstekingen.
- Slaapproblemen en nervositeit.
- Spanning op het hart door emotionele overbelasting.
Inhoudsstoffen: Slijmstoffen, salicylaten, etherische olie, flavonoïden, bitterstoffen, saponinen, alkaloïden.
Homeopathie
In de homeopathie wordt Viola odorata ingezet bij hoofdpijn, slapeloosheid, verkoudheid en nervositeit, vooral bij kinderen. Het werkt kalmerend en troostend bij gevoeligheid en heimwee.
Etherische olie in de Aromatherapie
De olie wordt zeer spaarzaam gewonnen uit de bloemen en bladeren via enfleurage of stoomdestillatie. De geur is zacht, bloemig en aards en heeft een kalmerende werking op het zenuwstelsel. Ze wordt gebruikt bij:
- Spanningshoofdpijn
- Slapeloosheid
- Verdriet of emotionele stress
In een diffuser is de geur subtiel en zacht. De olie kan worden gecombineerd met roos, lavendel of sandelhout voor een harmoniserende werking.
Emotionele, Psychische en Spirituele werking
Het maarts viooltje helpt bij innerlijke stilte en zachtheid. Het opent het hartchakra en ondersteunt het verwerken van oud verdriet en onderdrukte emoties. Het viooltje geeft kracht aan de introverte mens om zich op een rustige, zachte manier te uiten en zich veilig te voelen in kwetsbaarheid. Het helpt je innerlijke schoonheid te omarmen en te vertrouwen op de kracht van stilte en eenvoud.
Affirmatie: “Ik omarm mijn kwetsbaarheid en laat mijn hart spreken.”
Contra-indicatie
Bij normaal gebruik zijn geen bijwerkingen bekend. Overmatig gebruik kan leiden tot maagklachten. Niet gebruiken tijdens zwangerschap zonder overleg met een therapeut. Niet geschikt voor langdurig gebruik in hoge dosering.
Disclaimer
Raadpleeg bij gebruik altijd een arts of fytotherapeut. Dit kruid is bedoeld als ondersteuning, niet als vervanging van reguliere geneeskunde. Bij aanhoudende klachten, raadpleeg altijd een medisch professional.
Bronnen
- Geert Verhelst (2019), Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, Mannavita Bvba – p.1100
- M. Kraus (2001), Etherische oliën voor lichaam, ziel en geest, Milinda Uitgevers
- Culpeper, N. (2019), Culpeper’s Complete Herbal, Sterling Publishing
- R. Bown (1995), The Herb Society’s Complete Medicinal Herbal, DK Publishing
- J. P. Guérin (2006), Fleurs et Parfums, Éditions du Sud
- M. Uyldert (1980), De Taal der Kruiden, Strengholt
